„There’s always been a lottery.”
Zawsze odczuwałam swoisty lęk i dystans wobec małych, ograniczonych od lat społeczności. Wizja wniknięcia w struktury takich niewielkich wiosek, odizolowanych od reszty świata miasteczek wydaje mi się przedsięwzięciem wielce ryzykownym, prowokującym do skomplikowanych sytuacji i niekontrolowanych wydarzeń. Obcy wśród samych swoich. Gość na kolejne kilka pokoleń, zanim w pełni zostanie się zaakceptowanym. Odwieczne struktury, układy i zasady panujące w wśród takich społeczności maja w sobie coś bardzo pierwotnego, coś co pozwala powrócić myślami do czasów, zanim to wszystko tak naprawdę na dobre się rozpoczęło. W końcu cywilizacja została zbudowana na wyborze człowieka. Na ustanowieniu reguł, którymi grupa ludzi ma się między sobą kierować. Na braterstwie, miłości, ale także na umiejętności pozbywania się tego, kto ze struktur się wyłamuje, kto nie pasuje do jedynej, dobrej, ustanowionej formy. Łatwo w takich grupach stać się Innym. Wyrzutkiem, niechcianym i nienawidzonym. Wystarczyło wyłamać się tylko trochę, tylko odrobinkę, przez moment stać się wyjątkowym, by juz na zawsze przybrać formę heretyka, dziwaka, czy czarownicy. A takich trzeba się pozbyć. Szybko i łatwo. Na przykład za pomocą corocznej loterii.
W losowaniu i ostatecznym ukształtowaniu przeznaczenia jednego z nich biorą udział bohaterowie krótkiego opowiadania Shirley Jackson zatytułowanego „The Lottery” („Loteria”). W małym miasteczku, w zasadzie wiosce zamieszkałej przez trzysta osób znających się na wylot, każdego roku w pewien czerwcowy dzień od zawsze odbywa się loteria. Wszyscy mieszkańcy, co do jednego, muszą stawić się na placu i wziąć udział w losowaniu. Nikt nie zna początków tej tradycji i nie potrafi wyjaśnić jej istoty czy celu – loteria w wiosce odbywa się od zawsze i tak ma być. Zasady losowania są bardzo proste. Z czarnego pudełka (które po latach już w ogóle nie jest czarne), każdy z mieszkańców wyciąga po jednym głosie. Na jednym ze świstków papieru narysowana jest czarna kropka. Nic więcej. Nikt nie chce wylosować czarnej kropki, bo każdy, nawet najmniejsze dziecko wie, czym kończy się czarna kropka i co dla takiej osoby oznacza. I tylko tyle. Lub aż tyle. W powietrzu czuć rosnące podniecenie – na kogo tym razem padnie los?
„The Lottery” to historia społeczności ślepo trwającej w tradycji, podążającej tropami swoich przodków, nie zważając wcale na zmiany obyczajowe, czy cywilizacyjne. Zakorzenieni w okrutnej przeszłości kontynuują ustanowione przed wiekami losowanie, korzystając z reliktów śmierci z danych lat. Przeraża powszechność tego losowania, pośpiech w kolejnych, mechanicznie odgrywanych czynnościach. Bo każdy chce wrócić do swoich zadań, do domu, mieć to już za sobą. Wielkie spotkanie miejscowych, na którym każdy się śmieje, a jednocześnie śledzi nawet najmniejszy swój ruch. Groza wypływa z oczekiwania na werdykt i z jego beznamiętnej egzekucji. Nie liczą się wtedy już więzy rodzinne. Nie liczą się przyjaźnie czy miłości. Każdy jest sobie równy. Każdy może w chwilę moment stać swoim największym wrogiem. A wybór może paść na każdego. Jest zupełnie przypadkowy, niewymierzony w niczyją słabość. Przynajmniej tak się wydaje. Przynajmniej w to chcemy wierzyć. W końcu tak miało być. Tak jest co roku. Tak jest od zawsze. Bo loteria nie ma początku i nie widać jej końca. Trwa, nawet poza upalnym czerwcowym dniem, poza placem zgromadzeń, wryta w podświadomość mieszkańców, ich umysły i serca.
Dzisiaj nie zmrużę oka, bo boję się, że pewnego dnia wybór padnie na mnie.
O.
*Pełny tekst tego króciutkiego opowiadania Shirley Jackson znajdziecie całkiem za darmo, w oryginale TUTAJ (klik! klik!)
Świetny tekst!
A takie małe miasteczka i społeczności naprawdę są takie, no, creepy…
Biegnę czytać opowiadanie :))
Dziękuję! :*
No właśnie – najlepsze tajemnice takie małe społeczności ukrywają 😀
Daj znać, czy się podobało! 🙂
O matko huto, ależ straszność…
😀 Zaskakująca straszność, co? 😀 Ale podobało się mam nadzieję 😀
Nawet nie zaskakująca, tak bardzo, bo się domyślałam zakończenia, ale koncept mi się podobał — zwłaszcza biorąc pod uwagę czas powstania tekstu.
Zawsze podobało mi się to przełamanie idylliczności otoczenia oczekiwaniem na coś potwornego, co ma się zaraz wydarzyć. Shirley to taki klasyk totalny 😀
małomiasteczkowe społeczności są świetne 🙂 opowiadanie zdecydowanie dla mnie 🙂
Czekam na wrażenia 😀
Jakoś kojarzy mi się z filmem „Osada” – małe miasteczko, tradycja itd itp 😉
Pachnie podobnym klimatem odizolowania, ale jednak to zupełnie nie to – tutaj nie ma tajemnic. Wszyscy biorą udział w loterii i wiedzą czym ona się kończy 😀
Właśnie o to odizolowanie mi chodziło 😉 Chociaż jakby nie patrzeć tam też było wszystkim wiadomo, że obcych z lasu nie można denerwować 😛 Ciekawa jestem „Loterii” 😉
Koniecznie napisz wrażenia z lektury – mam nadzieję, że Ci się spodoba 😀
Zachęcające. Ktoś napisał, że kojarzy mu się z Osadą…chyba słusznie. Z chęcią przeczytam 🙂
Czekam na wrażenia 🙂
O, dzisiaj słynne opowiadanie pani Jackson ! Dobry wybór 🙂
A czytałaś jej powieść pt. „Nawiedzony” ? Godna polecenia koncertowa groza !
Oczywiście 😀 „Nawiedzony” i „We Have Always Lived in The Castle” (masakra!) – absolutna klasyka grozy <3
O "Nawiedzonym" jest nawet tekst, o tutaj, a o "We Have Always…" planuję jakoś w tym roku jeszcze 😀
http://wielkibuk.com/2013/02/26/nawiedzony-shirley-jackson/
Racja 🙂 Wiesz, że „Zawsze mieszkałyśmy w zamku” to jedna z moich ulubionych książek 🙂
O! Nie wiedziałam, że ma polski tytuł 😀 Przedoskonała historia! Zachwyciła mnie i teraz tak sobie myślę, że powinnam kiedyś o niej napisać 😀
Ooo! Pamiętam ten tekst z wykładów literatury amerykańskiej! Uwielbiam takie motywy! Przywodzi mi to na myśl jedno z opowiadań Jacka Ketchuma „Łańcuszek” 🙂
Faktycznie! Opowiadanie Shirley jest jak takie preludium do ketchumowskiego „Łańcuszka” 😀
Zapowiada się zacnie, uwielbiam czytać o takich odludkach 😉 + Pomyślałam, że opowiadanie w oryginale na początek mogłoby nieźle rozruszać i przypomnieć mi sporo angielskiego, którego uczyłam się ostatnio prawie 2 lata temu i mimo, że byłam całkiem dobra, no to jak to się mówi „nieużywany organ zanika” 😀
Koniecznie spróbuj! To wraca samo, jak tylko systematycznie będziesz podczytywać coś, a The Lottery będzie idealne 😀
Coś, jak „Osada” 🙂 Przeczytam, gdy nastanie dzień 😀
😀
Zaintrygowala mnie ta czarna kropka, az musialam przeczytac 🙂 Na poczatku wydaje sie, ze to zwykle miasteczko i najzwyklejszy w swiecie festyn z loteria. Nikt by nie przypuszczal, ze cos moze sie stac niedobrego.
NIe moglam sie oprzec skojarzeniu z The Hunger Games 😉 Te przygotowania, wszyscy elegancko ubrani ida wybrac swoj los.
Zakonczenie zaskoczylo mnie totalnie. Nie wiem co o tym myslec.
To tylko oznacza, że Shirley wymiotła (ona często wymiatała) swoją opowieścią 😀
Przeczytałem i średnio mi się podoba. Napisane ładnie i zgrabnie (choć oddaje inkluzywność wioskowej wspólnoty w najprostszy możliwy sposób), ale dość przewidywalnie – szybko wiadomo jak się skończy, co się stanie, a stopniowane napięcie nie przerodziło się w moim przypadku w nastrój grozy.
Ale bardzo się cieszę, że przeczytałeś 🙂 Wybrałam to opowiadanie Shirley Jackson nieprzypadkowo – wiesz, w czasach, gdy ona je pisała robiło ogromne wrażenie i zaskakiwało. Dzisiaj oczywiście już tak nie jest, bo inne dzieła popkultury przejęły ten właśnie element zaskoczenia i inkluzywność małej wspólnoty. To taki klasyk literacki jest obecnie, ale który warto znać moim zdaniem.
W ogóle do Bezsennych staram się wybierać opowiadania mocno zróżnicowane tematycznie i epokowo, żeby pokazać grozę z każdej strony i pod różnymi kątami 🙂
Link do opowiadania nie działa. Da się coś z tym zrobić?
Łap:
https://www.newyorker.com/magazine/1948/06/26/the-lottery