Czy wierzycie w złe omeny? Czarne znaki na niebie i ziemi, które zwiastują klęski i katastrofy? Symbole, które interpretować można jako zapowiedzi nadchodzących nieszczęść, czy smutków? W czarne koty, stłuczone lustra, krakanie kruków? W każdej kulturze znaleźć można takie szczątki pogańskich wierzeń, dawnych, zapomnianych już dziejów, a wśród nich, w folklorze irlandzkim, jeden ze szczególnych omenów, tych najgorszych, zwiastujących niechybną śmierć – banshee.

“Now, what was it, in so simple an incident, that agitated my father, my mother, myself, and finally, every member of this rustic household, with a terrible foreboding? It was this that we, one and all, believed that my father had received, in thus encountering the white cat, a warning of his approaching death.”

Banshee, czyli kobieta z kurhanu, zjawa, przerażający duch w kobiecej postaci, która ukazując się komuś bezpośrednio zapowiada koniec życia, a jej lament prorokuje śmierć kogoś w rodzinie. Banshee, łącząc krainę zaświatów ze światem ludzi często przywiązuje się do konkretnego rodu, stając się dla niego osobistą legendą, znamieniem i znakiem, że nadszedł czas. Może przyjmować postać zwierząt, na przykład białego kota, tak jak w jednej z historii Josepha Sheridana Le Fanu zatytułowanej „The White Cat of Drumgunniol” (dosł. „Biały kot z Drumgunniol”).

Opowieść zaczyna się niemal osiemdziesiąt lat wcześniej i jeszcze dalej, gdy mały chłopiec spacerując po polu dostrzega piękną kobietę. Im wyraźniejsza staja się ta zjawa, tym większym przerażeniem zdjęty jest chłopiec. Pędzi do domu, nie bacząc na nic i pada w gorączce, nie wspominając o spotkaniu. Kilka tygodni później jego ojciec wraca z jarmarku, by w rozpaczy podzielić się z żoną i dziećmi straszną wiadomością – jego drogę przeciął… biały kot. Kot, który w rodzinie pojawia się już od pokoleń i zwiastuje rychłą śmierć. Banshee w najczystszej postaci. Wszyscy próbują wyprzeć jej pojawienie się, pocieszają się i okłamują, by w końcu pogodzić z okrutną prawdą. Klątwa i obecność banshee wydaje się mieć swoje korzenie w dalekiej historii rodziny, gdzieś przed laty, w opowieści o pewnej smutnej miłości.

Opowiadanie „The White Cat of Drumgunniol” jawi się jako klasyczna gotycka legenda, opowiadana z perspektywy czasu, zasłyszana lata wcześniej i przekazywana z ojca na syna, dla potomności niby ostrzeżenie. Le Fanu perfekcyjnie buduje atmosferę nadchodzącej śmierci i co krok przypomina, że nie można od niej uciec. Banshee nie jest przyczyną, jest wyłącznie znakiem. Nie trzeba jej wypatrywać, nie trzeba jej szukać po polach i lasach, bo gdy przyjdzie czas, sama pojawi się u drzwi, zamiauczy, zasyczy, zawyje nawet gdy trzeba. Przypomni o tym, że wszystko ma swój kres, kończy się nagle i nie da się na ten koniec przygotować. Można jedynie pogodzić się z ostatecznością. I pożegnać, bo na to zawsze jest czas.

Dzisiaj nie zmrużę oka, bo wypatruję białej zjawy wśród drzew.

O.

*Opowiadanie „The White Cat of Drumgunniol” Josepha Sheridana Le Fanu znajdziecie w oryginale, całkiem za darmo TUTAJ.