Istnieje zło, które niczym grzech śmiertelny zapisuje się w dziejach na zawsze. Niczym piekielne piętno zostaje wyryte na linii życia, na historii, na kolejnych pokoleniach. Jedno wydarzenie, jeden wybór, który skazuje kolejne generacje na egzystencję pośród wyrzutów sumienia, których nie mogą już zrozumieć. Na pokutę, na którą nie byli przygotowani. To założenie istnieje pewnie we wszystkich kulturach świata – karmiczne „historia lubi się powtarzać”, czyli to co my oddajemy światu, powraca także do nas. Przeznaczenie czy los to dobro i zło, które wychodzi prosto od człowieka. Nie inaczej. Budujemy swoje życie sami i sami możemy skazać się na klęskę. Wiara raczej nie ma tutaj znaczenia, chociaż to kwestia czysto subiektywna, tym bardziej gdy w grę wchodzą klątwy i przekleństwa, rzucone w gniewie, gdy dokonano ostatecznego wyboru.
O tajemniczych kolejach losu, o zabobonach sprzed lat, o rodzinnych obsesjach i zdradzie, która przetrwała dziesięciolecia opowieść snuje Jakub Małecki w swojej najnowszej powieści zatytułowanej intrygująco „Dygot”, bo jak powtarza jeden z bohaterów pod koniec swojego życia: życie to jeden, kurwa, wielki dygot. Dygot, czyli drżenie, czyli ciarki, czyli trzęsienie wewnętrzne każdego człowieka, który przedziera się przez świat, od czasu narodzin aż do śmierci. Dygot zdaje się tutaj stanem chorobowym, anomalią, która przybrała pozory normalności. To stan, w którym świadomość własnej śmiertelności łączy się z poczuciem o nieistotności istnienia – Jesteś krzyk, jesteś dygot, jesteś kropla w rzece – nikt nie jest wyjątkowy, wszyscy zmierzamy w tym samym kierunku, przez to, co niby było takie ważne w stronę nicości, potem wszystko, prawie wszystko jest jak dawniej.
Wiktor przyjmuje tutaj rolę wiejskiego dziwoląga, istoty, której trzeba się obawiać, na którą trzeba polować z widłami, a przede wszystkim na każdym kroku należy go poniżać, degradować i pokazywać, jak bardzo jest inny, przez to niezrozumiały i straszny. Wiktor to pokuta Łabendowiczów, to żyjący wyrzut sumienia, który otoczony jest miłością, rodzinnym wsparciem, niemniej od początku skazany na zagładę. Jego spuścizną jest wyklęcie ze społeczności i szaleństwo, o którym wie tylko on, a które rozumie jedynie druga szalona, odizolowana od normalności istota. Od Wiktora tak naprawdę wszystko się zaczyna i można powiedzieć, że wszystko się kończy, a przypomina to opis życia tego przeklętego dziecka ze świńskim ogonkiem ze „Stu Lat Samotności” Marqueza, gdyby tylko przeżyło i gdyby rodzina Buendia wciąż jeszcze istniała. Wybryk natury, swój, jednak obcy, który musi odgrywać taką rolę, nawet przed samym sobą, aby wyróżnić się z tłumu zbiorowego cierpienia.
Jakub Małecki wykreował rzeczywistość, w której bohaterowie miotani są wewnętrznymi konfliktami, słabościami, przez które marnują siebie i innych, niszcząc tych, których kochają, a karmiąc tych, przepełnionych nienawiścią. Zło zdaje się nie mieć tutaj określonej twarzy, pomimo że diabłem miał być sam Wiktor. Diabeł pojawia się, jednak niezależnie od wszystkiego – jest tym, co pcha ludzi do zbrodni, do zdrady, do okrucieństwa przeciw niewinnym. To zdrady mniejsze i większe, to kłamstwa, kradzieże, malwersacje finansowe. To wykorzystywanie innych ludzi, to głupota i niemoc pogodzenia się z innością. Diabeł to człowiek sam w sobie, a opowieść snuta przez Małeckiego udowadnia, że każdy takiego diabła może spuścić ze smyczy, w ciemność i pustkę, o wiele łatwiej niż zrodzić jakiekolwiek dobro, światłość, czy bezwarunkową miłość. Egzystencja członków rodu Łabendowiczów i Geldów, tak jak wszystkich, którzy ich mijają na różnych etapach pełzającego czasu pełna jest grozy zwyczajności, walki o duszę, która niezmiennie dygocze w bólu.
„Dygot” Jakuba Małeckiego to rodzinna saga przepełniona tajemnicą, sekretami mniejszymi i większymi, bolączkami i małymi chwilami niemal niezauważalnej szczęśliwości, z których składa się życie. Rodzinne więzy są tutaj silne i niezmienne, pomimo mijających lat. Pamięć długa i nieprzejednana, chociaż pewnie o większości wydarzeń lepiej byłoby już nic nie wiedzieć. Szaleństwo jakoś wpisane w krew tych rodzin, ale pytanie narzuca się samo – czy każdy nie ma w sobie szczypty obłędu? To historia wiecznych wyrzutów sumienia, niemożności odnalezienia swojego miejsca oraz samotności pomiędzy bliskimi sobie ludźmi. O inności i zabobonie, który tę inność zniszczył. Jest tu szczypta magii, jest nienawiść i jest poszukiwanie – ukojenia i spokoju z dygoczących szponów życia.
„Dygot” należy do tych powieści, które są wielkie i znaczące, które hipnotyzują pięknem i detalem – o których myśli się długo i nie zapomina nigdy. Duży Buk, nic dodać, nic ująć.
O.
*Recenzja powstała we współpracy z wydawnictwem Sine Qua Non.
O, i ja się zachwycam, bardzo. I tak mnie cieszy mój zachwyt, bo jakieś 2 miesiące temu trafiały mi się książki tylko letnie, a tu taka odmiana. Znowu literatura, która wali pięścią w brzuch. Dobrze, że usłyszałam o Małeckim, źle chyba, że dopiero teraz 😉 No ale będę miała jeszcze po co sięgać, co poznawać 😀
PS. Powtórzyły Ci się w notce dwa pierwsze akapity 🙂
Rety! Dobrze, że czuwasz! Ja ostatnio mam tak przemęczone oczy, że ślepość i szczegóły mi umykają, więc jakby co, to dawaj znać, jak coś dojrzysz 😀
A Małecki – SZAŁ! Piękna literatura, mój nowy Duży Buk i też musze ponadrabiać jego poprzednie powieści 😀
Jasne, czuwam nieustannie 😀 Dbaj o oczy, bo oczy do czytania niezbędne 😉 (No dobra, można słuchać audiobooków, ale no wiesz)
No lepiej dbać, już obczaiłam okulistkę i niebawem się wybiorę 😀
Słusznie 🙂 Też się chyba muszę niedługo zapisać, bo już nie byłam z dwa lata… Akurat się dostanę za kilka miesięcy 😀
Zapowiada się intrygująco 🙂
REWELACJA – cudowna powieść! Kawał wspaniałej literatury 😀
😀
No pięknie! Niech mi jeszcze Tanayah dołoży to jestem zgubiona 😀
A dołożę, dołożę, bo też będę chwalić 😀
Czuje tu mocny klimat:)
Jest prześwietny 😀
Po pierwsze świetna recenzja. Z przyjemnością ją czytałam. Po drugie do książki przyciągnęła mnie okładka i tytuł, ale niestety nie zainteresowałam się nią bardziej. Dopiero Twoje zachwyty nad „Dygotem”, przekonały mnie, że źle zrobiłam. Sięgnę po niego na pewno!
A tak już na marginesie, to nie mogę się teraz pozbyć skojarzeń między Wiktorem a serialem „Penny Dreadful” i „synem” Frankensteina.
Nieeee, nie ma podobieństw zbyt dużych, chyba że patrzymy na inność i obcość i zmaganie się ze światem – niestety Wiktorowi brakuje siły… Ale powieść wspaniała! 🙂
Tak jak pisałam, nie czytałam jeszcze książki, sięgnę po nią dopiero dzięki Tobie, po prostu miałam takie skojarzenie, nie wiem czemu:D Może tęsknię za serialem:D
Pewnie tak 😀 Ale już niebawem trzeci sezon 😀
Tyle słów napisałaś, a ja nie dowiedziałam się z tej recenzji czemu ta powieść jest wielka i warta mojej uwagi. Czy to język jest wyjątkowy, czy historia, czy konstrukcja, czy bohaterowie? Wszyscy zachwalają, że świetna, ale czemu?
Na Wielkim Buku najbardziej liczy się opowieść, czyli opowiedziana historia – to ona zachwyciła mnie przede wszystkim i to jej przyglądam się przede wszystkim.
Szczegóły znajdziesz w filmie na YouTube – postać Wiktora, esencja dygotu i realizm magiczny po polsku – to jest to, co ujęło akurat mnie 🙂
Z tego co wiem, na Booklips dostępny jest fragment powieści – można przetestować na próbę.
Dzięki. Rzeczywiście vlogowa recenzja pozwala lepiej poczuć powieść i zrozumieć zachwyt. Fragment przeczytam, może też się zachwycę. Na pewno mnie zaintrygowałaś. 🙂
Bardzo mnie to cieszy 🙂 Pięknej lektury!
„Duży Buk, nic dodać, nic ująć.”
Przekonałaś mnie, nic dodać, nic ująć. <3
Wielka radość 😀
To ja jeszcze raz tutaj. Och marzy mi się bardzo, a po Twoim tekście marzy mi się jeszcze bardziej! 🙂
To zarzucaj na konkurs na vloga! 😀
Oczywiścież!
Również jestem pod wielkim wrażeniem „DYGOTU”. To mądra, dojrzała pozycja, przywracająca wiarę w polską literaturę. Takie książki chcę czytać. Trudno po niej sięgnąć po następną książkę. Swoje emocje wyraziłam w opinii, aby zachęcać innych. Ale ta Twoja recenzja, WIELKI BUKU, jest piękna! Muszę to sprawiedliwie oddać. Ludzie czytajcie! Polecam!
Dziękuję! :* A powieść jest wspaniała – coś wyjątkowego i wartościowego <3
ha! czyli jednak dobrze zrobiłem, że zaopatrzyłem się w tą ksiażkę 😀 a sam tytuł to mi się skojarzył z Grabażem i jego piosenką https://www.youtube.com/watch?v=gwRdVLjo6BY
BARDZO dobrze 😀 Spodoba Ci się, bo klimat jest MEGA i jest tajemniczość i w ogóle – czuję pozytywne emocje 🙂
Hej,
moje seducho całkowicie i absolutnie skradła Katarzyna Bonda, nie jedną książką ale całą serią a nawet seriami 🙂 Jej misterne konstrukcje, szczegółowe zarysy osobowości, dopracowane wątki poboczne (nie wspominając głównego), a przede wszystkim zaskakujące rozstrzygnięcia historii to istny majstersztyk!
Obecnie czytam kolejną część z jej serii, ale już za rogiem czyha na mnie Dygot (który z ogromną nadzieją planuję wygrać w konkursie 😉 )
Ślicznie dziękuję za odpowiedź 🙂
Przeczytane. Nie mam słów, żeby opisać „Dygot”. Piękna książka. Powiem szczerze, że gdybym nie znał autora, to po przeczytaniu Dygotu, Rdzy i Sladów w życiu bym nie powiedział, że On jest taki młody. Wrażliwość niesamowita. Ekstra książka.
Książka-rewelacja.