Bez zbędnej egzaltacji, bez ubarwiania rzeczywistości, z szacunkiem dla historii – historyk i bestsellerowy autor powieści historycznych snuje fabularyzowaną opowieść o ostatnich latach życia wybitnego polskiego pedagoga, nauczyciela, opiekuna, który za swoimi podopiecznymi poszedł w samą ciemność, na śmierć. Poznajcie ostatnie lata życia Janusza Korczaka w „Nauczycielu z getta” Mario Escobara.

Janusz Korczak

7 sierpnia tego roku minęło 80 lat od śmierci Janusza Korczaka, a właściwie Henryka Goldszmita (był bowiem pochodzenia żydowskiego), zwanego Panem Doktorem i Starym Doktorem, postaci legendarnej polskiej kultury, którego porady dotyczące wychowania i uczenia dzieci niezmiennie inspirują pedagogów do dziś.

Był prekursorem i przedstawicielem ruchu na rzecz praw dzieci, pionierem w swojej dziedzinie. Był twórcą literatury dziecięcej i poradników wychowania. Był publicystą i działaczem społecznym, ale przede wszystkim był nauczycielem i opiekunem dla setek dzieci, które przez lata trafiały pod skrzydła jego i współpracujących z nim nauczycieli.

Janusz Korczak prowadził placówki opiekuńczo-edukacyjne, przygarniał osierocone dzieci, pół-sieroty, dzieciaki z rodzin biednych i potrzebujących. Otwierał przed nimi nowe możliwości, organizował przedstawienia, kolonie i półkolonie, zajęcia edukacyjne, które pozwalały im rozwijać się i kształcić.

Wraz z wybuchem II Wojny Światowej Janusz Korczak całkowicie oddał się swojemu powołaniu, przenosząc się na stałe do Domu Sierot, gdzie opiekował się dziećmi. W 1940 roku placówka otrzymała nakaz od niemieckich okupantów o przesiedleniu do getta żydowskiego. W pierwszych dniach sierpnia 1942 roku, podczas wielkiej akcji likwidacyjnej warszawskiego getta, Janusz Korczak wraz z ponad 200 wychowankami i grupą opiekunów został wywieziony do obozu zagłady w Treblince. Został zamordowany 7 sierpnia 1942 roku.

NAUCZYCIEL Z GETTA

„Nauczyciel z getta” to fabularyzowany urywek biografii Janusza Korczaka, próba uchwycenia w słowach jego ostatnich lat działalności, ukazania jego niezwykłego charakteru, niezłomnego hartu ducha i powołania pedagogicznego. Śledzimy losy Korczaka i towarzyszących mu osób z jego perspektywy. Jego oczami obserwujemy zmieniający się świat, ciemność, która nadciąga i osacza wszystko wokół. Wraz z nim przemykamy ulicami Warszawy, uliczkami getta, patrzymy i doświadczamy przemocy, wyciągamy rękę, by pomóc… Mario Escobar ukazał to, co było najważniejszym celem Korczaka czasów wojny: utrzymać dzieci przy życiu i utrzymać w życiu dzieci normalność i radość, za wszelką cenę. Do samego końca.

Z SZACUNKIEM DLA HISTORII

Chociaż „Nauczyciel z getta” to fabularyzowany urywek biografii, powieść inspirowana prawdziwymi wydarzeniami, to Mario Escobar zaznaczył, że pisząc książkę wykorzystał prawdziwe przekazy świadków wydarzeń oraz dzienniki osób, które przeżyły opisywane wydarzenia, w tym również pamiętnik samego Janusza Korczaka. Z szacunkiem dla Starego Doktora oraz innych bohaterskich postaci historycznych, które znajdziemy w książce, autor rysuje przed czytelnikiem piekło wojennej codzienności, koszmar z jakim musieli się zmagać i przed jakim chcieli chronić najmłodszych. Byli zdolni do największych możliwych poświęceń – zdobywali niezdobywalne, karmili, gdy nie było czym karmić, ratowali, gdy wydawało się, że znikąd ratunku.

„Nauczyciel z getta” pełen jest korczakowskich przemyśleń i bon motów, pełen jest słów ciepłych i znaczących, przemyśleń, które rezonują i zapisują się w sercu. Wszystko to jednak bez zbędnej egzaltacji, bez sztucznych wzruszeń, czy ubarwiania rzeczywistości. Mario Escobar trzyma się faktów i faktami operuje, najlepiej jak umie oddając charakter i postać człowieka, który stał się częścią tej wielkiej historii. Janusz Korczak pod piórem Escobara to świadomy swoich słabości, niezwykle empatyczny opiekun i nauczyciel, który na barkach niósł ciężar swojej odpowiedzialności. Nie rozczula się nad sobą, ale wytrwale dąży do wyznaczonego celu, a celem jest utrzymanie przy życiu bezbronnych dzieci tak długo, jak będzie to możliwe.

Sięgając po „Nauczyciela z getta” jesteśmy świadomi jak zakończy się ta historia. Dobrze wiemy, że w obliczu bezlitosnej rzeczywistości nie można liczyć na cud, na ratunek. Mario Escobar spójnie łączy prawdę z fikcją literacką, dodaje od siebie tylko tyle ile trzeba, by wypełnić luki, których nie znamy i nigdy nie będziemy mieli szansy już poznać. Snuje opowieść pełną emocji, nie odbierając żadnej z postaci należnej im godności. Z łatwością możemy wyobrazić sobie każdą z nich, zrozumieć ich motywacje, na moment stanąć tuż obok i posłuchać. To hołd złożony Januszowi Korczakowi, jego towarzyszom i towarzyszkom, opowieść, dzięki której będziemy pamiętać. A zapamiętać musimy na zawsze.

O.

*We współpracy z Wydawnictwem Kobiecym.