Wszyscy mamy w sobie coś z Patricka Batemana. To właśnie przyszło mi na myśl po lekturze „American Psycho” –  kultowej amerykańskiej powieści autorstwa Breta Eastona Ellisa z początku lat dziewięćdziesiątych.

Od jej publikacji minęło w tym roku dwadzieścia pięć lat i o ile wtedy chodziło o kulturę yuppies, nadgorliwych garniturków z Wall Street, to dzisiaj takie Patricki, a raczej ich neo uwspółcześnione klony, kręcą się po ulicach pod przykrywką hipsterów, „drwali”, czy inni neo-, retro-, a nawet księcio-seksualnych. Wymuskani, wypomadowani, wgapieni w tysiące mniejszych i większych ekraników, ze słuchawkami w uszach i sztucznym, modelowym uśmiechem przytwierdzonym do twarzy. Obok nich neo-perfekcyjne kobiety, upięknione na wszelkie możliwe sposoby, wieczne dziewczynki obwieszone gadżetami. Wszyscy identyczni, jak z billboardu, jak z witryny każdej sieciówki, jak z reklamy, gdzie paczka bliźniaczych par zbiera się w barze na planecie „kupuj i żryj”, strzelając sobie co rusz selfies.

Przygnębiający obraz? Wcale nie taki idealny? Konsumpcjonizm doprowadzony do perfekcji, do największej z możliwych skrajności, przerysowany, chociaż nie tak do końca odrealniony, bo wciąż znajdują się ludzie, którzy pragną żyć według modelu kreowanego przez mass media. Tak jak Patrick Bateman – odczłowieczony, zdegenerowany, pozbawiony ludzkiej maski, ale za to otoczony wszystkim tym, co najmodniejsze, z „laskojadem” u boku w jednej z setek identycznych knajp o kretyńskich nazwach rozstrzelonych po każdej dzielnicy Nowego Jorku.

Patrick Bateman prowadzi idealne, modelowe życie młodego yuppie prosto z odmętów Wall Street. Taki sam jak setki mu podobnych, diabelsko bogaty, życie spędza samotnie w perfekcyjnie wyposażonym apartamencie (jego sąsiadem jest Tom Cruise!), albo w dziesiątkach knajpek i barów, zapijając wszystko najdroższymi alkoholami, wciągając najlepszą kokę i objadając się najbardziej wyrafinowanym jedzeniem. Prowadzi puste do cna konwersacje o rodzaju kamizelek lub „laskojadów”, wypręża w eter swoje idealnie wyrzeźbione i wychuchane ciało, a po godzinach, gdy nikt nie patrzy, snuje chore fantazje o mordach i przy okazji, najprawdopodobniej, wciela je w życie. Sadystyczne igraszki zakończone krwawą jatką to jego danie główne, a na przekąski podrzyna gardła bezdomnym i zamęcza na śmierć bezpańskie psy. A potem otrzepuje się z posoki, przybiera maskujący, idealny uśmiech i znowu wyrusza do baru, albo wraca na Wall Street, przemierza ulice Nowego Jorku.

„Obdarzono mnie wszystkimi cechami charakterystycznymi dla istoty ludzkiej: ciałem, krwią, skórą, włosami, ale proces dezintegracji zaszedł tak daleko i był tak głęboki, że uczucia wyższe – ze współczuciem na czele – były mi całkiem obce. Stałem się ofiarą powolnego rozkładu. Świat wokół mnie był imitacją rzeczywistości, byłem kimś, kto tylko pozornie przypominał człowieka, i doskonale wiedziałem, że zaledwie niewielka część mego umysłu nie jest skażona szaleństwem. Działo się coś przerażającego, a nie miałem pojęcia co: nie znajdowałem źródła, przyczyny tego stanu.”

Życie Patricka jest kwintesencją taniości, pomimo, że jego codzienność warta jest miliony. Bret Easton Ellis stworzył obraz człowieka, który jest tak drastycznie przerysowany w swoim konsumeryzmie, że aż męczący przy bliższym poznaniu. Niekończąca się litania produktów od największych projektantów, połączona z absolutnym poczuciem wyobcowania sprawiają, że Patrick staje się potwornym żartem, czymś tak nad wyraz ludzkim, uzależnionym i chorym od nadmiaru rzeczy, że aż obcym. Czy on popełnia wszystkie te zbrodnie? Czy są jego wewnętrznym odbiciem, odpowiedzią wyobraźni na powtarzalność i przewidywalność, od której nie może się uwolnić? Czy to jego urojenia, zwyrodniałe fantazje, czy naprawdę jego mieszkanie wypełnione jest po brzegi stosem trupów, ochłapami mięsa i odorem topniejącego ludzkiego tłuszczu? Trudno odpowiedzieć na te pytania jednoznacznie, ale jedno jest pewne – nie chcemy być tacy jak Patrick, a jednak widać go dzisiaj na każdym możliwym kroku.

„American Psycho” to jednocześnie niesamowity thriller psychologiczny z libertynem yuppie w roli tego, który na wzór bohaterów de Sade’a pragnie „spalić słońce”, a jednocześnie niepokojąco aktualna satyra na świat zahipnotyzowany potrzebą posiadania za wszelką możliwą cenę. Drugi człowiek często bywa uprzedmiotowiony, stanowi rodzaj produktu, jakiegoś dodatku, akcesorium, byle pasował do wizji idealnego kompana, perfekcyjnego życia rodem z reklamy. A jeśli nie pasuje lub odstaje to drażni zmysły i wzrok takiego Patricka – wywołuje ciarki odrętwienia i potrzebę zniszczenia totalnego. Bret Easton Ellis krzyczy, by wyzwolić się z imitacji życia na rzecz prawdy, pod każdą jej postacią. Nie bądźmy Patrickami! Dla niego nie ma ucieczki, nie ma już ukojenia, a jest tylko kolejna knajpa, kolejny drogi garnitur i kaseta, którą musi oddać.

Dzisiaj nie zmrużę oka, bo dzieje się coś przerażającego…

O.

*Recenzja powstała we współpracy z portalem Okiem na Horror. <3

**Po więcej Patricka zajrzyjcie na vloga – będzie konkurs! 🙂